Stosowanie witaminy A od lat budziło dużą kontrowersję. W artykule zostały przedstawione wszelkie “za” i “przeciw” dotyczące jej stosowania.
Dlaczego witamina A jest w skórze potrzebna?
Witamina A jest niezbędna do prawidłowej regeneracji komórek skóry. Działa na naskórek złuszczając go, a także na głębokie warstwy skóry właściwej, stymulując ją do produkcji kolagenu. To oznacza, że dzięki niemu może się ona przebudować , staje się grubsza i bardziej napięta. Witamina A wpływa również na regulację cyklu odnowy komórkowej naskórka w związku z czym, jeżeli mamy za mało tej witaminy w codziennym żywieniu to martwe komórki naskórka nie będą się odrywały z powierzchni skóry i będą zalegały na jej powierzchni zaburzając proces keratynizacji. Ponadto ma ona wpływ na komórki Langerhansa (odpowiedzialne za odporność) i melanocyty (odpowiedzialne za rozłożenie pigmentu). Kiedy następuje zniszczenie witaminy A, wszystko to przestaje poprawnie funkcjonować. Pojawiają się problemy pigmentacyjne, trądzikowe, alergie, egzemy, atopie- różnego rodzaju stany zapalne, procesy starzenia przyspieszają się , pojawiają się zmarszczki, ponieważ obniża się jakość produkowanego przez fibroblasty kolagenu.
Dlaczego występuje reakcja retinoidalna ? Czy to alergia na witaminę A?
Najczęściej stosowaną jednostką witaminy A w gabinetach jest retinol, który po aplikacji dość szybko ulega przemianie. W skórze w 91% zamienia się w palmitynian retinolu – formę estrową , naturalną i fizjologiczną. Pozostałe 9 % przechodzi w retinal, a następnie w kwas retinowy. I właśnie ten kwas , kiedy pojawia się w zbyt dużej ilości, jest odpowiedzialny za reakcję retinoidalną, która może skutkować m.in.: stanami zapalnymi i przebarwieniami. Jednocześnie jest to jedna z najważniejszych dla naszej skóry form witaminy A, ponieważ oddziałuje na nasze DNA i może znacząco poprawiać jakość tkanki.
Od czego zależy reakcja retinoidalna?
- Od zastosowanej formy witaminy A;
- Od jej stężenia ;
- Odporności skóry i kondycji płaszcza lipidowego;
- Od ilości aktywnych receptorów w skórze;
- Aktualne zasoby witaminy A i straty wynikające np.: z pory roku.
Co zrobić gdy już pojawiła się taka reakcja?
Najważniejsza jest edukacja pacjenta. Należy opisać pacjentowi jakich objawów może się spodziewać po aplikacji retinolu. Pierwszą oznaką jest zazwyczaj swędzenie, potem pojawia się nadwrażliwość, zaczerwienienie, wreszcie łuszczenie. Jeżeli mamy do czynienia z zaawansowaną reakcją retinoidalną , można kontynuować terapię bez zmian aż reakcja przejdzie- co raczej w praktyce się nie sprawdza, a zarazem jest uciążliwe dla pacjenta. Rozwiązaniem bardziej komfortowym dla pacjenta jest odstawienie witaminy A na kilka dni, a w tym czasie należy uzupełniać naturalne lipidy oraz antyutleniacze. Jeśli reakcja jest delikatna należy kontynuować terapie przechodząc na bardziej fizjologiczną formę witaminy A czyli palmitynian retinolu.
Dlaczego właśnie palmitynian?
To główny składnik naszych naturalnych zasobów w komórkach: 91% (reszta to retinol, retinal i kwas retinowy). Jest przyjemny w stosowaniu, skóra bardzo go lubi. Pamiętajmy, że światło niszczy głównie właśnie palmitynian retinolu, a jego zasób w komórkach jest regulatorem wielu ważnych mechanizmów. Dzięki przemianie palmitynianu komórka w każdej chwili może wytworzyć tyle pozostałych form witaminy A , ile potrzebuje. W skórze zachodzą wszystkie niezbędne procesy , trzeba im tylko pomóc.
Czy latem można stosować witaminę A?
Nawet trzeba. Światło dziene po 20 minutach działania drastycznie zmniejsza ilość kwasu retinowego w komórkach. Nie możemy pozwolić sobie na tak niski poziom, bo wtedy skóra się nie regeneruje. Uzupełnianie zapasów witaminy minimalizuje zniszczenia spowodowane przez szkodliwe działanie promieni słonecznych. Należy jednak zwracać uwagę na formę witaminy A, którą wybieramy. Jeśli występuje obawa reakcji retinoidalnej, należy wybrać inną, łagodniejszą jej formę.
Czy kobiety w ciąży i dzieci mogą używać witaminy A?
Witamina A jest najbardziej wszechstronną witaminą w ludzkim organizmie. Reguluje zwłaszcza podział komórek nabłonka, gdzie powstaje większość nowotworów. Odpowiada za stan skóry i błon śluzowych , a także za różnicowanie komórek i ich prawidłowy rozwój (Od momentu poczęcia aż po śmierć nasze komórki dzielą się, tworząc zróżnicowane tkanki i układy. Proces ten nazywa się różnicowaniem. Aby uformowanie tkanek było perfekcyjne , potrzebna jest witamina A). Nie wyobrażalna jest pielęgnacja skóry kobiety w ciąży bez witaminy A. Oczywiście nie należy stosować wtedy retinolu , ale delikatne postaci . W razie wątpliwości jaka forma witaminy A będzie odpowiednia dla kobiety w ciąży czy dziecka- pamiętajmy o naturalnym magazynie, którym jest palmitynian. Obserwujmy skórę , zaczynając od bardzo małych dawek. Każdą cerę w gabinecie trzeba poznać, rozpoczynając od niewielkich ilości łagodnie działających form. Ginekolodzy często zalecają rezygnację na czas ciąży kremów z witaminą A, bo ponoć mogą one wywołać defekty u dziecka. Nie ma jednak medycznego uzasadnienia.
Czy stosowanie witaminy A jest przeciwwskazaniem do laseroterapii?
Tu wchodzi w grę zagadnienie stanu zapalnego , który zawsze jest przeciwwskazaniem do zastosowania lasera ze względu na duże ryzyko przebarwień. Znów wszystko zależy od formy witaminy A- nie należy stosować tylko agresywnych form. Każda komórka skóry ma w sobie witaminę A, więc gdyby było to przeciwwskazanie , w ogóle nie można by wykonywać zabiegów laserowych. Dla uściślenia chodzi o stosowanie zewnętrzne. Jest ono wręcz konieczne przy laseroterapii, bo przecież witamina A odpowiada za regenerację. Inaczej rzecz się ma z izotretynoiną- lekiem , który na masową skalę stosujemy w leczeniu trądziku, a który można uznać za pochodną witaminy A. Izotretynoina jest przeciwwskazaniem do lasera, ponieważ upośledza pracę gruczołów łojowych. Czas wracania naskórka do normalnego funkcjonowania to od 2 miesięcy do 2 lat od zakończenia terapii, najczęściej 3-6miesięcy. Trzeba to ocenić wzrokiem, dotykiem, wziąć pod uwagę nadwrażliwość na ciepło i zimno.
Pielęgnacja domowa
3- retinol system zawarty w linii kosmetyków marki Sesderma RETI-AGE zapewnia stopniowe, powolne uwalnianie retinolu w skórze, dlatego produkty zawierające go są przeznaczane także do stosowania przez osoby z bardziej wrażliwą skórą. Na początku stosowania retinol może ( a wręcz powinien !) podrażniać ! W pierwszych tygodniach skóra prawdopodobnie stanie się zaczerwieniona i piekąca. To nie uczulenie tylko stan przejściowy, który należy cierpliwie przeczekać. By zminimalizować podrażnienie spróbuj stopniowo przyzwyczaić skórę do retinolu. . Stosuj go raz w tygodniu, a potem 2-3 razy , aż wreszcie co noc. Retinol należy stosować zawsze na noc bo promienie UV niszczą jego właściwości.
Jakie zabiegi kosmetologiczne są bezpieczne latem z witaminą A?
Peelingi Sesretinal oraz 3 Retises CT. Są one produktami na bazie 3-retinol systemu, zawierającego 3 formy pochodnych witaminy A, z których każda cechuje się innym tempem działania na skórę. To zapewnia nam efekt stopniowej retinizacji skóry, naraz zostaje uwolniona mniejsza ilość substancji, co zapewnia lepszą tolerancję. Jednocześnie proces, w którym dostarczana jest witamina A zostaje wydłużony w porównaniu innych jej form. Należy także zwrócić uwagę, iż 3 Retises CT to również połączenie działania 3 różnych form witaminy C.
Tylko Sesretinal jako pierwszy peeling wykorzystuje retinaldehyd. Zamknięty w nanosomach wykazuje bardzo wysoką stabilność równocześnie wykorzystując potencjał natychmiastowej przemiany retinaldehydu w kwas retinowy.
